İzmir'de toplu taşıma ücretlendirmesi, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK) tarafından verilen tarihi bir kararla sarsıldı. Kurum, İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin 30 yaş üstü öğrencilerin toplu taşıma indirimini iptal etme kararını "yaş temelinde ayrımcılık" olarak nitelendirerek, belediyeye rekor bir idari para cezası kesti.
Olayın Perde Arkası: Öğrenci İndirimi İptali ve Tepkiler
İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi'nin Mayıs ayında aldığı kararla, "İzmir'im Kart Yönetmeliği"nde yapılan değişiklik, 30 yaşından gün alan öğrencilerin toplu taşımadaki indirim haklarını ellerinden aldı. Bu karar, özellikle yaşı daha büyük olan üniversite öğrencilerinde büyük bir hayal kırıklığı yarattı. 34 yaşındaki üniversite öğrencisi M.R.Y., bu kararın kendisi gibi birçok öğrenciyi mağdur ettiğini belirterek, belediyeye başvuruda bulundu. Ancak, belediyeden olumsuz yanıt aldı. Bunun üzerine M.R.Y., TİHEK'e başvurarak hakkını aradı.
Belediyenin Savunması: "Kamu Yararı ve Maliyet Dengesi"
Belediye, TİHEK'e gönderdiği yazılı görüşte, 30 yaş üstü öğrencilerin genellikle çalışma hayatına dahil olabileceğini savundu. Ayrıca, ücretsiz ve indirimli taşıma maliyetinin belediye bütçesine ciddi bir yük getirdiğini ve bu nedenle bir sınırlama getirilmesinin zorunlu olduğunu belirtti. Belediye, bu kararla kamu yararını ve maliyet dengesini sağlamayı amaçladığını ifade etti.
TİHEK'ten Tarihi Karar: "Yaş Ayrımcılığına Sıfır Tolerans"
TİHEK, yaptığı detaylı inceleme sonucunda, belediyenin savunmasının haklı ve meşru gerekçelere dayandığı yönünde kanaat oluşsa da, "30 yaşından gün almış öğrencilerin aktif çalışma hayatına dahil olabileceği" varsayımının orantılı olmadığına karar verdi. Kurum, bir kişinin hukuken tanınmış hak ve hürriyetlerden, karşılaştırılabilir durumdakilere kıyasla eşit şekilde yararlanmasını yaşı nedeniyle engelleyen veya zorlaştıran her türlü farklı muamelenin, yaş temelinde doğrudan ayrımcılık olarak tanımlandığına dikkat çekti.
TİHEK, belediyenin uygulamasının, elde edilmek istenen kamu yararı ile farklı ücretlendirmeye tabi tutulan öğrencilerin hakları arasında adil dengeyi zedeleyici nitelikte olduğunu belirterek, belediyeye üst sınırdan 204 bin 285 lira idari para cezası uyguladı. Bu karar, Türkiye'de yaş ayrımcılığına karşı verilen en yüksek cezalardan biri olarak tarihe geçti.
Kararın Yankıları: Öğrenciler ve Kamuoyu Ne Diyor?
TİHEK'in bu tarihi kararı, öğrenciler ve kamuoyunda geniş yankı uyandırdı. Özellikle yaşı daha büyük olan üniversite öğrencileri, kararı memnuniyetle karşıladı ve adaletin yerini bulduğunu ifade etti. Kamuoyunda ise, bu kararın emsal teşkil ederek, diğer belediyelerin de benzer uygulamalardan kaçınmasına yol açabileceği yorumları yapıldı.
