DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE TASARIMIN GELECEĞİ: “YAPAY ZEKÂ DEVRİMİ”

Tasarım, insanlık tarihinin en eski disiplinlerinden biridir. İlk insanların mağara duvarlarına çizdiği resimlerden, günümüzün dijital arayüzlerine kadar tasarım, insan ihtiyaçlarını karşılamak ve hayatı daha iyi hale getirmek için var olmuştur. Ancak, 21. yüzyılda teknolojinin hızla ilerlemesi, özellikle de yapay zekâ (AI) alanındaki devrimsel gelişmeler, tasarımın geleceğini kökten değiştirme potansiyeline sahiptir.

Yapay zekâ, son yıllarda tasarım dünyasında önemli bir rol oynamaya başladı. Yapay zeka, tasarımcıların iş yükünü hafifleten, yaratıcı süreçleri hızlandıran ve yeni olanaklar sunan bir araç haline geldi. Özellikle makine öğrenmesi (Machine learning) ve derin öğrenme (Deep Learning) teknolojileri, tasarım süreçlerinde devrim yarattı. Örneğin, Yapay zeka tabanlı araçlar, logo tasarımı, web sitesi arayüzü oluşturma, hatta mimari projeler gibi alanlarda insanların yerine geçebilecek kadar gelişti. Bu durum, tasarım mesleği için insan iş gücünün varlığına bir tehdit gibi görünse de birçok açıdan yeni fırsatlar da yaratabileceği öngörülmektedir.

Dünya genelinde, Adobe’nin Firefly gibi Yapay zeka destekli tasarım araçları, kullanıcıların metin tabanlı girdilerle görsel tasarımlar oluşturmasına olanak tanıyor. Benzer şekilde, Canva ve Figma gibi platformlar, yapay zeka entegrasyonu sayesinde tasarım süreçlerini daha erişilebilir ve hızlı hale getiriyor. Bu araçlar, profesyonel tasarımcıların yanı sıra, tasarım bilgisi olmayan kişilerin de yaratıcı süreçlere dahil olmasını sağlıyor.

Tasarımda Yapay Zeka Ne Sunuyor?

1. Hız ve Verimlilik: Yapay zeka, tasarım süreçlerini önemli ölçüde hızlandırıyor. Örneğin, bir logo tasarımı için günlerce uğraşmak yerine, Yapay zeka tabanlı araçlar saniyeler içinde birden fazla fikir sunabiliyor. Bu, özellikle hızlı tempolu iş dünyasında büyük bir avantaj sağlıyor.
2. Kişiselleştirme: Yapay zeka, kullanıcı verilerini analiz ederek kişiselleştirilmiş tasarımlar oluşturabiliyor. Örneğin, e-ticaret sitelerinde kullanıcıların tercihlerine göre özelleştirilmiş arayüzler sunmak mümkün hale geldi.
3. Maliyet Azaltma: Yapay zeka destekli tasarım araçları, tasarım süreçlerinde insan kaynağına olan ihtiyacı azaltarak maliyetleri düşürüyor. Bu, özellikle küçük işletmeler ve start-up’lar için büyük bir avantajken, tasarıma dayalı meslekler içinse ciddi bir sorun olarak görülüyor.
4. Yaratıcılık ve İnovasyon: Yapay zeka, tasarımcıların yaratıcılığını sınırlamak yerine, onlara yeni perspektifler sunuyor. Örneğin, Yapay zeka tarafından üretilen tasarım önerileri, tasarımcıların daha önce düşünmedikleri fikirleri keşfetmelerine ve yönlenmelerine yardımcı oluyor.

Türkiye’de Tasarım ve Yapay Zekâ

Türkiye, son yıllarda teknoloji ve tasarım alanında önemli adımlar atıyor. Özellikle İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerde, tasarım ve teknolojiyi birleştiren girişimler ve projeler hızla artıyor. Türkiye’deki tasarım stüdyoları ve ajanslar, yapay zekâ tabanlı araçları kullanarak uluslararası arenada rekabet gücünü artırmaya çalışırken, Türkiye’de faaliyet gösteren birçok dijital ajans, Yapay zeka destekli tasarım araçlarını kullanarak müşterilerine daha hızlı ve etkili çözümler sunuyor. Ayrıca, Türk üniversitelerinde yapay zekâ ve tasarımın kesişimi üzerine yapılan akademik çalışmalar da giderek artıyor. Bu çalışmalar, Türkiye’nin gelecekte tasarım ve teknoloji alanında öncü bir rol oynamasına katkıda bulunabilir. Çağı yakalamak söz konusu olduğunda, alana yapılan akademik yatırım oldukça önem arz etmektedir.

Ancak, Türkiye’de yapay zekâ ve tasarımın entegrasyonu konusunda bazı zorluklar da halen bulunuyor. Özellikle, Yapay zeka teknolojilerine erişim ve bu alanda yetişmiş insan kaynağı konusunda eksiklikler mevcut. Bu nedenle hem devlet hem de özel sektör, yapay zeka ve tasarım alanında eğitim ve yatırımları artırmalıdır.

Türkiye, son yıllarda yapay zekâ alanında önemli adımlar atarak, bu teknolojinin ekonomik ve sosyal alanlarda kullanımını artırmayı hedefliyor. Ulusal önemli bir adım olarak, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanlığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı iş birliğinde ve ilgili tüm paydaşların etkin katılımıyla hazırlanan “Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 2021-2025”, 20/08/2021 tarihli ve 31574 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu eylem planı, Türkiye’nin yapay zeka alanındaki yol haritasını belirleyen önemli bir adım olmuştur. Bu strateji, genel olarak bakıldığında eğitim, sağlık, ulaşım ve savunma gibi sektörlerde yapay zekâ uygulamalarının yaygınlaştırılmasını amaçlamaktadır.

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi, yapay zekâ projelerine öncülük etmektedir. Özellikle TÜBİTAK ve ASELSAN gibi kurumlar, yapay zeka tabanlı Ar-Ge projelerine büyük yatırımlar yapmaktadır. Örneğin, TÜBİTAK’ın yapay zekâ ve makine öğrenmesi alanında desteklediği projeler hem akademik hem de endüstriyel iş birliklerini teşvik etmektedir. Ayrıca, Türkiye’nin ilk yapay zekâ enstitüsü olan Boğaziçi Üniversitesi Veri Bilimi ve Yapay Zekâ Enstitüsü, bu alanda yetişmiş insan gücünü artırmayı hedefliyor.

Akademik olarak ise, İstanbul Teknik Üniversitesi bu alana öncülük ederek Bilgisayar ve Bilişim Fakültesi altında 2020-2021 yılında ilk öğrencilerini kabul eden Yapay Zekâ ve Veri Mühendisliği Bölümü’nü kurarak Türkiye’nin bu alandaki ilkleri arasına girdi. Türk Hava Yolları (THY) ve Türk Telekom gibi şirketler de yapay zekâ teknolojilerini operasyonel süreçlerine entegre ederek verimliliği artırmaya çalışmaktadır. Türkiye'nin yapay zekâ yatırımları, küresel rekabette öne çıkma hedefiyle devam ediyor. Ancak, bu alanda daha fazla kaynak ayrılması ve uluslararası iş birliklerinin artırılması gerekiyor.

Ulu Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün 10. Yıl Nutku’nda ulusumuza seslendiği “Daha az zamanda daha büyük işler başaracağız. Bunda muvaffak olacağımıza şüphem yoktur. Çünkü Türk Milleti'nin karakteri yüksektir. Türk Milleti çalışkandır, Türk Milleti zekidir. Çünkü Türk Milleti millî birlik ve beraberlikte güçlükleri yenmesini bilmiştir. Ve çünkü Türk Milleti'nin yürümekte olduğu ilerleme ve medeniyet yolunda elinde ve kafasında tuttuğu meşale müspet ilimdir” sözleri, ülkemizin geleceğine ve gelişimine halen ışık tutmaktadır.

Doç.Dr. Cem GÜZELOĞLU