2024 yılı itibariyle küresel ekonomik dalgalanmalar, şirketlerin finansal durumlarını derinden etkilemeye devam ediyor. S&P Global Market Intelligence’ın verilerine göre, 2024 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde iflas başvurularında belirgin bir artış yaşandı. 2023 yılına kıyasla yüzde 8 oranında bir artış gözlemlenen başvuru sayısı, 686'ya yükseldi. Bu sayı, 2010 yılında yaşanan finansal kriz sırasında görülen 828 başvuruyu geride bırakmasa da, ekonominin zorlu seyrinin yansımaları olarak kaydedildi.
Amerika'daki bu yükseliş, sadece finansal sıkıntılarla değil, aynı zamanda tüketici harcamalarındaki azalma, iş gücü piyasasında yaşanan dengesizlikler ve enflasyon baskıları ile de bağlantılı. Bu noktada, iflas başvurularının sayısındaki artışın, birçok sektördeki işletmelerin hayatta kalma mücadelesini gösterdiği söylenebilir. ABD'nin 2024 yılındaki bu tabloyu, daha derin krizlerin arifesinde yaşanan bir dönüm noktası olarak değerlendirebiliriz.
Türkiye'de İflas Talepleri Yüzde 103 Artış Gösterdi
Türkiye'de ise 2024 yılı, ekonomik belirsizliklerin şirketler üzerindeki etkilerini gözler önüne seriyor. 2023 yılında 65 iflas kararı alınırken, 2024 yılına gelindiğinde bu sayı 132'ye çıkarak, yüzde 103 oranında bir artış gösterdi. Türkiye'deki ekonomik zorluklar ve finansal baskılar, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeleri derinden etkilemiş durumda. İflas başvurularındaki artış, işletmelerin artan maliyetler ve düşük gelirlerle karşı karşıya kalması nedeniyle, daha fazla şirketin borç ödeme kapasitesinin tükenmesine yol açıyor.
Bununla birlikte, Türkiye'deki işletmelerin karşılaştığı bir diğer önemli konu da konkordato taleplerindeki artış. Konkordato, iflas öncesi alınan bir önlem olarak, şirketlerin borçlarını ödeyebilmek için mahkemeden süre talep etmeleri anlamına geliyor. 2023 yılında 927 olan konkordato başvurusu, 2024 yılında ise yaklaşık yüzde 231 oranında bir artışla 1723'e yükseldi. Bu durum, şirketlerin iflas etmeden önce borçlarını yapılandırmaya çalıştığını ve yasal sürelerle alacaklılara karşı ödeme yapma imkanına kavuşmayı hedeflediklerini gösteriyor.
Konkordato Süreci ve Türkiye’deki Uygulama
TÜKONFED Finans Komisyonu Başkanı Selçuk Gülten, Türkiye’deki konkordato sürecini ve başvuruların nasıl işlediğini Ensonhaber'e şu şekilde aktardı: "Konkordato başvurusu yapan firmaya, büyüklüğüne göre 1 veya 3 konkordato komiseri atanır. Şirketin finansal işlemleri, banka hesaplarından mal varlıklarına kadar tüm tahsilat ve ödemeler, konkordato komiserlerinin denetiminde yapılır. Bu süreç 3 ay süreyle başlar ve mahkeme, gerekirse 2 ay daha ek süre verir."
Gülten, konkordato sürecinin alacaklılar için de bir çözüm sunduğunu vurgulayarak, "Konkordato başvuruları, şirketin kapanmasının önüne geçiyor ve alacaklıların alacaklarını daha güvenli bir şekilde tahsil etmelerini sağlıyor. Bu süreç, yalnızca borçluları değil, aynı zamanda alacaklıları da koruyan bir mekanizma işliyor" dedi.
Konkordato talep eden firmaların süre içinde borçlarını ödemek için belirli bir plan doğrultusunda hareket etmeleri gerektiğini belirten Gülten, Türkiye’deki konkordato sürecinin daha da iyileştirilmesi gerektiğini ifade etti. Örneğin, firmaların daha uzun süre borç ödememesi yerine, belirli aralıklarla ödeme yapmalarına olanak tanıyacak düzenlemelerin getirilebileceğini belirtti. Gülten, "Eğer bir firma her üç ayda bir borcunun yüzde 10'unu ödeyerek 30 ayda tüm borcunu ödeyecek şekilde bir düzenleme yapılırsa, bu hem daha gerçekçi hem de daha yönetilebilir bir süreç olabilir" dedi.
Gelecekteki Zorluklar ve Potansiyel Çözümler
Konkordato başvuruları, Türkiye'deki şirketlerin karşılaştığı zorlukların yalnızca bir yansımasıdır. Ancak bu süreçler, şirketlerin yasal bir çerçevede borçlarını yeniden yapılandırarak, faaliyetlerini sürdürebilmesine olanak tanımaktadır. Öte yandan, konkordato talep eden firmaların artışı, Türkiye'deki iş dünyasında daha fazla düzenleme yapılmasını gerektiriyor. İcra İflas Kanunu'nda yapılacak değişikliklerle, ödeme planlarının daha net ve adil bir şekilde belirlenmesi, kötü niyetli başvuruların önüne geçilmesi mümkün olabilir.
