Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türkiye-Suriye İş Konseyi Başkanı İbrahim Fuat Özçörekçi, dün yaptığı açıklamada Türkiye ile Suriye arasındaki ticaret hacmini kısa ve orta vadede 10 milyar dolara çıkarma hedefiyle çalışmalar yapıldığını duyurdu. Ancak, Suriye’de geçtiğimiz günlerde kurulan yeni geçici hükümetin Türkiye’den yapılan ithalatlara yönelik gümrük vergilerini yüzde 300 ila yüzde 500 arasında artırma kararı, iki ülke arasındaki ticaretin hemen hemen durma noktasına gelmesine yol açtı.
Bu ani vergi artışı, Türkiye’den Suriye’ye yapılan ihracatı büyük ölçüde sekteye uğratırken, birçok sektör ciddi ekonomik sıkıntılarla karşı karşıya kaldı. Türkiye’den Suriye’ye ihracat yapan firmalar, sorunun çözülmesi için hükümetin acil müdahalesini talep ediyor.
Yeni Yönetimden Ticarette Zorluklar ve İhracat Durma Noktasında
Suriye’deki siyasi gelişmeler, dış ticarete doğrudan etki ediyor. 2024 yılının Aralık ayında Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından kurulan yeni geçici hükümetin aldığı kararla Türkiye'den gelen ürünlere uygulanan gümrük vergilerinde büyük bir artış yaşandı. Yeni düzenleme, Suriye’nin kuzeyindeki sınır kapılarında ciddi tıkanıklıklara neden oldu. Özellikle hububat, bakliyat ve gıda ürünleri gibi temel sektörlerdeki ihracatın neredeyse durma noktasına geldiği bildirildi. Bu durum, özellikle Türk ihracatçılarının zarar görmesine yol açtı.
İhracatçılar Çaresiz: Hükümet Müdahalesi Bekleniyor
Güneydoğu Anadolu Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Celal Kadooğlu, yaptığı açıklamada, bu yeni gümrük vergisi artışlarının Türkiye’nin Suriye’ye olan ihracatını büyük ölçüde durma noktasına getirdiğini belirtti. Kadooğlu, "Bu artış, sadece Türkiye’nin değil, tüm bölgenin ticari ilişkileri açısından önemli bir engel teşkil ediyor. Diplomatik ve ticari müdahaleler bir an önce yapılmalı" ifadelerini kullandı.
İhracatçılar, artan gümrük vergilerinin ve zorlaşan lojistik süreçlerin maliyetleri yükselttiğini, bu durumun hem Türkiye’deki üreticileri hem de Suriye’deki tüccarları zor duruma soktuğunu vurguluyor. Türkiye ile Suriye arasındaki ticaretin büyük bir bölümünü oluşturan gıda sektöründeki firmalar, Suriye’deki yeni hükümetin bu kararlarının sadece ticaretin değil, aynı zamanda Suriye halkının yaşam koşullarını da olumsuz etkileyebileceğini belirtiyor.
Suriye’deki Ekonomik Kriz ve Enflasyon Riski
Suriye’deki gıda ürünleri ve diğer temel sektörlere yönelik yüksek gümrük vergileri, yalnızca Türk firmalarını değil, Suriye halkını da olumsuz etkiliyor. Kadooğlu, "Suriye'deki yeni yönetimin kararları, ülkedeki enflasyonist baskıları daha da artırabilir ve bu durum, Suriyeli vatandaşlar üzerinde büyük bir ekonomik yük oluşturabilir" diyerek, ticaretin normalleşmesi için çözüm bulunması gerektiğini vurguladı.
Sınırda TIR Kuyrukları ve Ticaretin Yavaşlaması
Suriye’ye yapılan ihracatın durma noktasına gelmesiyle birlikte, sınırdaki TIR kuyrukları da bu durumu gözler önüne seriyor. Artan gümrük vergileri ve uzun sınır geçiş süreleri, Türkiye’den Suriye’ye taşınan ürünlerin maliyetlerini artırmış durumda. Kadooğlu, “2024 yılı boyunca Suriye’ye yapılan ihracatın değeri yaklaşık 30 milyon dolar civarındaydı, ancak şu anda bu rakam sıfıra inmiş durumda” dedi.
Sınırda yaşanan tıkanıklıklar ve TIR kuyrukları, sadece lojistik şirketlerini değil, ihracat yapan tüm firmaları zor durumda bırakıyor. Ayrıca, bu olumsuz durumun kısa vadede çözülmemesi halinde, uzun vadeli ekonomik zararlara yol açması bekleniyor.
Hükümetin Acil Çözüm Arayışı
İhracatçılar, bu sorunun çözülmesi için Türkiye Cumhuriyeti hükümetinin hızlı bir diplomatik müdahalesini bekliyor. Özellikle, Türkiye ile Suriye arasındaki ekonomik ilişkilerin yeniden düzenlenmesi ve gümrük vergilerinin eski seviyelere çekilmesi gerektiği ifade ediliyor. Aksi takdirde, bölgesel ticaretin büyük darbe alacağı ve Suriye’deki ekonomik sıkıntıların daha da derinleşeceği öngörülüyor.
