Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), engelli öğrenciler arasında ayrımcılık yaptığı gerekçesiyle Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK) tarafından kusurlu bulunarak, 50 bin TL idari para cezası aldı. Söz konusu ceza, otizmli öğrencilere tanınan gölge öğretmen hakkının, down sendromlu çocuklara tanınmaması nedeniyle başvuruda bulunan bir aileyi haklı bulması sonrası verildi.
Olayın Arka Planı:
Ankara'da yaşayan S.O., down sendromuna sahip oğlu E.D.O.'yu Çankaya Mesa İlkokulu'na kaydettirdi. E.D.O., kaynaştırma öğrencisi olarak birinci sınıfa başlamış, ancak okulun Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) Geliştirme Birimi tarafından ikinci dönemden sonra gölge öğretmen talebinin reddedildiği bildirilmişti. Redde gerekçe olarak ise MEB’in 2020 yılı Ocak ayında yayımladığı yazıda, gölge öğretmen hakkının yalnızca otizm spektrum bozukluğu (OSB) tanılı öğrencilere tanındığı ifade edilmiştir.
Aile Başvuruda Bulundu:
S.O., oğlunun okulunun bağlı bulunduğu Çankaya Kaymakamlığı ve MEB hakkında, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu'na başvurdu. Başvuruda, down sendromlu çocuklar için tanınan bu hakların ayrımcılık olduğuna dikkat çekildi.
Milli Eğitim Bakanlığı’nın Yanıtı:
Milli Eğitim Bakanlığı, uygulamanın yalnızca OSB tanılı öğrencilere verilmesinin ayrımcı bir yaklaşım olmadığını savundu. Bakanlık, gölge öğretmen uygulamasının, otizmli öğrenciler için yoğun talepler üzerine pilot bir uygulama olarak başlatıldığını belirtti. Ayrıca, uygulamanın izleme ve değerlendirme çalışmalarının devam ettiği ve elde edilecek veriler doğrultusunda mevzuat değişikliği yapılmasının planlandığı ifade edildi.
TİHEK’in Kararı ve Cezalar:
TİHEK tarafından yürütülen inceleme sonucu verilen kararda, MEB ve okulun ayrımcılık yasağını ihlal ettiğine karar verildi. Anayasa’nın 10. maddesinde belirtilen eşitlik ilkesine ve 42. maddesindeki eğitim hakkına aykırı hareket edildiği vurgulandı. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu tarafından alınan oy birliği ile karar sonucunda, hem Milli Eğitim Bakanlığı’na hem de okula bağlı Çankaya Kaymakamlığı İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'ne 50’şer bin TL idari para cezası verildi.
İtiraz Hakkı:
Karara tarafların, verilen cezalara ilişkin 2 ay içinde Ankara İdare Mahkemesi'ne itiraz etme hakları bulunuyor.
Bu karar, engelli öğrenciler arasındaki eşitsizliği ve ayrımcılığı ortadan kaldırmayı hedefliyor ve MEB’in mevzuatında yapılması gereken değişikliklere dair önemli bir uyarı niteliği taşıyor.
